Ο ΚΥΡΙΟΣ ΚΟΛΠΕΡΤ

του Νταβίντ Γκήζελμαν

ΘΕΑΤΡΟ "ΑΡΓΩ"

Ελευσινίων 13-15

Μεταξουργείο

Δευτέρα, 7 Μαρτίου 2022

9 μ.μ.

Σκηνοθεσία: Αγνή Χιώτη

Δραματολογική ανάλυση & κριτική παράστασης

της Μαρίνας Αποστόλου

"Ό,τι φαίνεται φυσιολογικό κρύβει μέσα του κάτι το αφύσικο... όπως το φλυτζάνι του καφέ με το γάλα να πέφτει μέσα του και να ανοίγει σαν μανιτάρι"

Πρεμιέρα έκανε τη Δευτέρα 7 Μαρτίου 2022 στο θέατρο ''ΑΡΓΩ'' στις 9 το βράδυ η παράσταση Ο κύριος Κόλπερτ του Γερμανού συγγραφέα Νταβίντ Γκήζελμαν σε μετάφραση του Αλέξανδρου Κοέν και σκηνοθεσία της Αγνής Χιώτη (με βοηθό την Ελένη Τσακιλτζή).

Μια εσωτερική πόρτα διαμερίσματος, ένα τραπέζι με καρέκλες, ένα τηλέφωνο στον τοίχο με μακρύ καλώδιο, ένα μπαρ, ένα μπαούλο κι ένα ξεσκονόπανο... Ένα ζευγάρι μάς συστήνεται ενώ φιλιέται και λικνίζεται χωρίς να μιλάει υπό τους ήχους γερμανικής μουσικής και φωτορυθμικών που προμηνύουν αν όχι βία, σίγουρα ένταση. Η γυναίκα ντυμένη με ένα κατακόκκινο εντυπωσιακό (όπως θα ακούσουμε στη συνέχεια) φόρεμα.

Ύστερα, εισέρχεται ένας διανομέας φαγητού ενώ ακριβώς μετά ένα ακόμα ζευγάρι με τον άνδρα να σηκώνει χέρι πάνω στη γυναίκα καθώς η μουσική παίζει σχεδόν εκκωφαντικά. Άριστη πραγματικά η σκηνοθετική σύλληψη παρουσίασης των δραματικών προσώπων του έργου.

Το πρώτο ζευγάρι - ο Ραλφ και η Σάρα - μόνο του. Γελάει. Ο άνδρας ξεσκονίζει ενώ συνομιλεί με τη σύντροφό του για όπλα και εκφοβισμό με αφορμή μια ταινία που είδαν μαζί. Έχουν προσκαλέσει σπίτι τους ένα άλλο ζευγάρι, τον Μπάστιαν με την Έντιτ. Οι δύο γυναίκες είναι συνάδελφοι, δηλαδή γνωρίζονται από τον κοινό χώρο της εργασίας τους. Ο άνδρας του προσκεκλημένου ζευγαριού χαρακτηρίζεται πριν την έλευσή τους ως "γελοίος'' προϊδεάζοντας τους θεατές για την κακή μεταχείριση που θα δεχθεί.

Οι οικοδεσπότες μιλούν με πάθος για την ταινία δράσης και μυστηρίου που έχουν παρακολουθήσει. Δείχνουν εμφανώς πόσο θέλουν να μιμηθούν τους δρώντες της που κρατούν όπλα και σκοτώνουν πολύ κόσμο ενώ το ενδιαφέρον τους στρέφεται στο μπαούλο και στο ενδεχόμενο κλείδωμά του για να δημιουργηθεί ενδιαφέρουσα ατμόσφαιρα στη διάρκεια της βραδιάς. 

Το φιλικό ζευγάρι εισέρχεται στο σαλόνι και αφουγκράζεται το μαύρο χιούμορ του Ραλφ και της Σάρα περί πτώματος μέσα στο σπίτι. Το εκλαμβάνουν χαλαρά και δηλώνουν πως δεν πίνουν αλκοόλ παρά μόνο χυμούς οι οποίοι και τους προσφέρονται (ευφάνταστα τα props δηλαδή τα σκηνικά αντικείμενα της παράστασης των οποίων την επιμέλεια ανέλαβε η Μαρία Φιλίππου). Αντίθετα, οι οικοδεσπότες πίνουν αρκετά. "Μπεκρουλιάστε'' ακούμε να λέγεται στην παράσταση, μια προστακτική ωμή που όσο παράγει γέλιο άλλο τόσο αυξάνει την ανησυχία καθώς το αλκοόλ σε μεγάλη ποσότητα κάνει τους πότες να χάνουν τον έλεγχο. Οι οικοδεσπότες δεν γνωρίζουν ούτε από μαγειρική. Για να κεράσουν τους φιλοξενούμενούς τους, προτείνουν παραγγελία κινέζικου ή ιταλικού φαγητού καταλήγοντας στην επιλογή της πίτσας. Ακολουθεί μια χαρακτηριστική κωμική σκηνή με την τηλεφωνική παραγγελία στην πιτσαρία όπου είναι τακτικοί πελάτες. Η παραγγελία είναι εξαιρετικά πολύπλοκη και με ιδιαιτερότητες στις προτιμήσεις, όπως και οι τέσσερις άνθρωποι που σχετίζονται με αυτή. 

Το μαύρο χιούμορ επανέρχεται με την εισαγωγή του ονόματος του κυρίου Κόλπερτ που εργάζεται στη διοίκηση και αποτελεί τον ''πρώτο φόνο'' των Ραλφ και Σάρα. Μάλιστα, ήταν ένας άνδρας με σημαντικές σεξουαλικές επιδόσεις, όπως κυνικά και μεταξύ σοβαρού και αστείου αναφέρει η Έντιτ. 

Οι σκηνές του έργου χωρίζονται πρώτα με ησυχία και μετά με μουσική, επίσης εύστοχο σκηνοθετικό στοιχείο που καλλιεργεί στους θεατές το συναίσθημα της απορίας αναμεμειγμένης με φόβο. 

Ο Μπάστιαν είναι διαβητικός, κάνει ένεση ινσουλίνης. Είναι αδύναμος, τρόπον τινά, και εξαρτώμενος από την ουσία αυτή που ρυθμίζει την ισορροπία στον οργανισμό του (αναρωτιέται κανείς αν αυτή η οργανική δυσλειτουργία ευθύνεται και για την οξύθυμη συμπεριφορά του που δεν αργεί να εκδηλωθεί). Είναι αρχιτέκτονας στο επάγγελμα, ''χτίστης'' ενώ ο Ραλφ μελετάει τη θεωρία του χάους. Όλα διέπονται από μία τάξη... όχι όμως όλα. Και πιθανόν η τάξη αυτή όταν διασαλεύεται να αποκαθίσταται μέσω της βίας και του παραλογισμού, όπως συμβαίνει στην περίπτωση των πολέμων.

Ο Ραλφ αποδομεί τη ''Μόνα Λίζα'' με εξισώσεις ενώ η Έντιτ δηλώνει πως απεχθάνεται τα παζλ. Δεν ισχύει όμως το ίδιο με έναν ερευνητή του χάους, απαντάει ο Ραλφ με ένα διφορούμενο στυλ... Ο Μπάστιαν θυμώνει πολύ διότι θεωρεί πως ο Ραλφ είναι προσβλητικός απέναντι στη σύζυγό του. Νωρίτερα, έχουν κουβεντιάσει για την απόλυτη επαγγελματική εξειδίκευση, γνώρισμα του σύγχρονου δυτικού κόσμου, υπονοώντας τον μονολιθικό και απρόσωπο άνθρωπο που τείνει να στερηθεί ουσιαστικού περιεχομένου (το παράδειγμα που σχολιάζουν είναι ο ''φυσικός ημιαγωγών'').

Ο Ραλφ και η Σάρα δεν είναι παντρεμένοι, πληροφορία που επαναλαμβάνεται στη διάρκεια του έργου ίσως επειδή ο συγγραφέας θέλει να τονίσει την ελεύθερη, χωρίς δεσμεύσεις, ανυπότακτη σχέση τους. Ακούγεται ένας ήχος. Δεν είναι ο διανομέας του φαγητού (ο οποίος αργεί αισθητά). Η Έντιτ, εύπιστη, θεωρεί ότι όντως κάποιος κρύβεται μέσα στο μπαούλο ενώ η ίδια υπογραμμίζει ότι ένα όπλο στον χώρο εργασίας θα ήταν χρήσιμο.

Ο Ραλφ, αναλυτικός όπως κάθε θεωρητικός επιστήμονας, εξηγεί το φαινόμενο της ρίψης του γάλατος στον καφέ σε συνάρτηση με τη θεωρία του χάους. Τότε είναι που η παραγγελία καταφθάνει, λαθεμένη στο σύνολό της (πλην των επιδορπίων) δίνοντας ερέθισμα στους τέσσερις συνδαιτημόνες να διαπληκτιστούν. Ο διανομέας προσπαθεί να επικοινωνήσει με το κατάστημα για να λυθεί η παρεξήγηση με κλήση όμως από την ίδια την πιτσαρία ώστε να μην χρεωθεί ο πελάτης (δηλαδή οι Ραλφ και Σάρα). Στην κλήση όμως που δέχονται πίσω την πρώτη φορά δεν είναι ο Λουίτζι, ο υπεύθυνος του εστιατορίου, αλλά η κυρία Κόλπερτ που αναζητά τον σύζυγό της!

Οι ηθοποιοί κινούνται πάνω στη σκηνή συνεχώς, πέφτουν στο πάτωμα, παλεύουν, συνέρχονται. Ο Μπάστιαν συγχύζεται, ζητά λίγο γλυκό για να ηρεμήσει ενώ και οι υπόλοιποι ''απολαμβάνουν'' τις πάστες (ειδικά ο Ραλφ που η πάστα του 'ρχεται στο μάτι...) Η κίνηση επί σκηνής είναι συνεχής, ζωηρή, ρεαλιστική. Ζωγραφίζεται με άγρια χρώματα και στηρίζονται σε αυτή η πλοκή και εξέλιξη του έργου (η εξαιρετική της επιμέλεια είναι έργο της Μαρίας Δελετζέ). Ο Μπάστιαν, εξοργισμένος, δένει με το καλώδιο του τηλεφώνου τον Ραλφ και κατόπιν τη Σάρα. Χτυπά τη γυναίκα του στο πάτωμα και την ματώνει, γεγονός που η Έντιτ δε λησμονεί και λαχταρά να εκδικηθεί στο τέλος. Αιτία της βάναυσης συμπεριφοράς του οι ισχυρισμοί της Σάρα ότι η Έντιτ είναι ερωμένη του Κόλπερτ!

Το παρανοϊκό παιχνίδι έχει αποκτήσει πλέον νόημα. Η Σάρα μιλά για ρουτίνα και ανία, θηρεύει τη διασκέδαση έστω και μέσα από αυτό το κανάλι. Ο Μπάστιαν και η Έντιτ έχουν πέσει στην παγίδα τους, ο καθένας για διαφορετικούς λόγους. Γιατί δεν έφυγαν από την πρώτη στιγμή όταν είδαν πως το κλίμα της επίσκεψης είναι νοσηρό; Γιατί επέλεξαν να μείνουν και να συγκρουστούν; (γλαφυρός ο συνειρμός με τα δύο αντίστοιχα ζευγάρια στο έργο του Έντουαρντ Άλμπι Ποιος φοβάται τη Βιρτζίνια Γουλφ;)

Ο μόνος αθώος είναι ο διανομέας που επανέρχεται με τη σωστή αυτή τη φορά παραγγελία μα δε θα ξαναβγεί από το διαβολικό διαμέρισμα ζωντανός... Ενσαρκώνει όλα εκείνα τα άτομα που χωρίς να φταίνε πληρώνουν το αρρωστημένο μυαλό όσων επιθυμούν να παίξουν, να ξεφύγουν, να κερδίσουν, να επιβληθούν, να συμπαρασύρουν τους άλλους, να αποτελματωθούν ακόμα χειρότερα.

Οι δραματικοί χαρακτήρες μασούν τις πίτσες τους βουλιμικά, μηχανικά, χωρίς να απολαμβάνουν τις τόσο σύνθετες παραγγελίες τους που χρειάστηκαν λίγο χρόνο να διακρίνουν και διανείμουν μεταξύ τους (άλλη μια έξυπνη σκηνή που καταμαρτυρεί τη χωρίς ουσιώδη λόγο μπερδεμένη ζωή του σημερινού ανθρώπου). Ο τρόπος επικοινωνίας χωλαίνει, έχει ξεπέσει σε κακόγουστες (και όχι μόνο) φάρσες, σε παιχνίδια ενηλίκων που οδηγούν σε γελοιοποίηση μα και αποκαλύψεις, σε ανέκδοτα που καλό είναι να μην ολοκληρώνονται γιατί αλλιώς χάνουν την αξία τους ενώ βασικές πληροφορίες της καθημερινής ζωής είναι γραμμένες στο τραπέζι και ανακαλούνται μέσω της ανάγνωσής τους από την επιφάνεια αυτή... 

Πού είναι άραγε ο κύριος Κόλπερτ; Ζει ή είναι δολοφονημένος; Κι αν ναι, κρύβεται στο περιβόητο μπαούλο ή κάπου αλλού; Η Έντιτ είναι όντως αυτή η γλυκιά, φιλήσυχη σύζυγος του Μπάστιαν που συναντάμε στην έναρξη του έργου; Ποια απωθημένα θα τη μεταμορφώσουν και με ποιον θα συνταχθεί; Με τον Μπάστιαν ή με το αντίπαλο ζευγάρι; 

Η λύτρωση μέσα από το αίμα, η ευταξία μέσα από την αναρχία, η λογική κι ο εξαγνισμός μέσα από την τρέλα και τη διαστροφή, η πίστη των πιο αμαρτωλών στον Θεό (βλέπουμε σταυροκόπημα όταν ακούγονται οι καμπάνες της εκκλησίας), η απελευθέρωση μέσα από την απογύμνωση, η αναζήτηση του νοήματος της ζωής, η επικράτηση του ισχυρότερου, η λήψη σοβαρών αποφάσεων μέσα σε λίγα λεπτά, η διαύγεια παρά το θολό τοπίο... όλες αυτές τις έννοιες, προβλήματα, ζητούμενα, αλήθειες κατάφερε να χωρέσει ο Γκήζελμαν στην τόσο πρωτότυπη κωμωδία του.

Η ανάστατη κατάσταση στην οποία περιέρχεται το σκηνικό στο τέλος της παράστασης (ρούχα, πίτσες, γλυκά και μπύρες στο πάτωμα) καταδεικνύει όχι απλά τις ολοζώντανες ερμηνείες των πέντε ηθοποιών που υποδύθηκαν τους δρώντες αλλά και όλο το επιτυχημένο δέσιμο των συντελεστών που συνεργάστηκαν για αυτό το όμορφο αποτέλεσμα που απολαύσαμε στην πρεμιέρα. Και οι πέντε ηθοποιοί ήταν πολύ σωστοί, μετρημένοι υποκριτικά ανάλογα με το ύφος του κειμένου αλλά και συγκινητικοί.

Η παράσταση παίζεται κάθε Δευτέρα και Τρίτη στις 9.00 μ.μ. στο θέατρο ''ΑΡΓΩ''.

ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ

Μετάφραση: Αλέξανδρος Κοέν
Σκηνοθεσία: Αγνή Χιώτη
Σχεδιασμός φωτισμών: Κατερίνα Μαραγκουδάκη
Σκηνογράφος: Μαρία Φιλίππου
Ενδυματολογική επιμέλεια: Νικόλ Παναγιώτου
Ενδυματολόγος: Στεφανία Λυμπεροπούλου
Μουσική επιμέλεια: Αναστασία Μανιάτη
Βοηθός Σκηνοθέτη: Ελένη Τσακιλτζή
Art Designer: Ιάσωνας Καστόρης
Οργάνωση Παραγωγής Κέφαλος
Εκτέλεση παραγωγής RepenteArts
Επικοινωνία: Αγλαΐα Παγώνα

Ερμηνεύουν
Καλή Δάβρη
Κυριάκος Μαρκάτος
Ευγενία Παναγοπούλου
Θεόφιλος Μανόλογλου
Σταμάτης Μπάκνης

Info: https://argotheater.gr/o-kyrios-kolpert/