Τετάρτη 31 Οκτωβρίου 2012

Κριτική παρουσίαση του θεατρικού έργου DEAD END: Μητροπολιτικό Ψυχόδραμα σε Τρεις Πράξεις του Ν.Γ. Λυκομήτρου




Η πρώτη μου αναγνωστική επαφή με το θεατρικό κείμενο DEAD END: Μητροπολιτικό Ψυχόδραμα σε Τρεις Πράξεις του Ν.Γ. Λυκομήτρου έγινε πριν δύο χρόνια περίπου (αν δε με απατά η μνήμη μου) με ένα τρόπο λιγάκι ανάποδο… Πλοηγούμενη στο ηλεκτρονικό περιοδικό vakxikon.gr (του οποίου και οι ηλεκτρονικές εκδόσεις παρουσιάζουν το εν λόγω έργο) ανάμεσα σε ποιήματα, συνεντεύξεις και κριτικές παρουσιάσεις βιβλίων, ανακάλυψα και τη δημοσίευση ενός θεατρικού έργου. Ήταν το δεύτερο μέρος του ‘’DEAD END:Μητροπολιτικό ψυχόδραμα σε τρεις πράξεις’’. Το ρούφηξα με μιας και αναζήτησα αμέσως το τεύχος που φιλοξενούσε το πρώτο. Ήθελα διακαώς να μάθω πώς ξεκίνησε η θλιβερή περιπέτεια του Tristan
Αν ήμουν άντρας ίσως να μου έλεγε πιο πολλά το κείμενο αυτό καθώς ο βασικός ήρωας ανήκει στο ισχυρό φύλο… Αν και παρουσιάζεται αρκετά αδύναμος ως χαρακτήρας, θα έλεγα. Ως γυναίκα πάλι, αναγνωρίζω μέσα στο κείμενο του Νίκου ένα βαθύ ρεαλισμό ως προς το χαρακτήρα των αντρών και την ακρότητα πολλές φορές της συμπεριφοράς τους και στάσης τους προς τη ζωή: οι κυνικοί και βολεμένοι αφενός και οι απόλυτα συναισθηματικοί και εύθραυστοι αφετέρου.
Ας πάρουμε όμως την ιστορία από την αρχή: ο Tristan, ένας ρομαντικός Ελληνογάλλος, αφήνει το Παρίσι και έρχεται να εγκατασταθεί στο πατρικό του σπίτι στην Αθήνα. Δεν εργάζεται προς το παρόν και το μόνο που τον ευχαριστεί είναι να γράφει ποιήματα. Μόλις δύο μέρες από την άφιξή του, ο Βασίλης, φίλος του από τα παλιά, χαρακτήρας κυνικότατος, γυναικάς και θρασύς, του τηλεφωνεί και του προτείνει συνάντηση. Πηγαίνουν σε ένα στριπτιτζάδικο όπου κορίτσια του πρώην ανατολικού μπλοκ χορεύουν και κάνουν παρέα (και όχι μόνο) στους πελάτες. Εκεί ο Tristan γνωρίζει τη Στέλλα, μία εντυπωσιακή Μολδαβή την οποία και ερωτεύεται. Στο μεταξύ, στη ζωή του Tristan υπάρχει πάντα ο στόχος να δει τα ποιήματά του τυπωμένα στο χαρτί από κάποιο εκδοτικό οίκο. Οι υποσχέσεις πολλές αλλά καμιά δε λέει να πραγματοποιηθεί με αποτέλεσμα την απογοήτευση του πρωταγωνιστή. Η μητέρα του Tristan με την οποία ο ήρωας έχει τηλεφωνική επικοινωνία, δε δείχνει να πιστεύει ιδιαίτερα στο ταλέντο του και ονειρεύεται για αυτόν μια ζωή αρκετά πιο συμβατική με μόνιμη σύντροφο και σταθερή εργασιακή απασχόληση. O Tristan εξομολογείται τα συναισθήματά του στη Στέλλα και συγχρόνως της προτείνει να εργαστεί ως πωλήτρια ρούχων προκειμένου ξεφύγει από τον κόσμο της νύχτας. Εκείνη αντιμετωπίζει τον Tristan με επιφύλαξη και φόβο αλλά και με μια κρυφή χαρά την οποία εκφράζει μόνο στη συνάδελφό της από το μαγαζί. Ο φόβος της οφείλεται στο Νίκο, το αφεντικό της, ο οποίος κρατά το διαβατήριό της, την απειλεί με αποπομπή στην επαρχία ενώ έχει από αυτήν σεξουαλικές απαιτήσεις. Κάποια στιγμή, ο Tristan πηγαίνοντας στο ξενοδοχείο όπου διαμένει η Στέλλα, την ‘’τσακώνει’’ την ώρα της ερωτικής περίπτυξής της με το Νίκο και αηδιάζει. Όλα καταρρέουν μέσα του. Όταν την ξανασυναντά είναι οπλισμένος με το πιστόλι που είχε αφήσει ο αποθανών πατέρας του στο σπίτι και το οποίο η μητέρα του τού είχε ζητήσει να ξεφορτωθεί. Η Στέλλα, έχοντας αποδεχτεί τη μοίρα της, του εξηγεί πώς έχει η κατάσταση με το αφεντικό της, ο Tristan τη σημαδεύει με το όπλο του αλλά τελικά στρέφει το πιστόλι προς τη μεριά του δίνοντας τραγικό τέλος στη ζωή του.
Αξίζει να σχολιαστεί το επώνυμο που φέρει ο Tristan (Ténébreux) που στην ελληνική γλώσσα σημαίνει ‘’σκοτεινός’’. Έχουμε να κάνουμε με ένα σημειολογικό παιχνίδι του συγγραφέα; Πιθανόν, καθώς ο βασικός ήρωας περνά την τελευταία φάση της ζωής του σε χώρους σκοτεινούς (στριπτιτζάδικο, φτηνό ξενοδοχείο με εκδιδόμενες γυναίκες) αλλά και γενικότερα ένα σκοτάδι σκεπάζει και πνίγει τα όνειρά του και ό, τι του δίνει χαρά (η ποίηση, η Στέλλα…)
Εμπόριο λευκής σαρκός, εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο, απαξίωση της γενιάς των νέων λογοτεχνών, κυνισμός, άθλιος συμβιβασμός και αδιέξοδη αποδοχή της μοίρας είναι οι βασικότερες έννοιες-φαινόμενα που συνθέτουν το παζλ του DEAD END: Μητροπολιτικό Ψυχρόδραμα σε Τρεις Πράξεις. Στο πρόσωπο του Tristan αναγνωρίζουν οι περισσότεροι νέοι συγγραφείς την αγωνία για έκδοση του πνευματικού πονήματός τους καθώς και το πικρό συναίσθημα της απόρριψης από τον εκάστοτε εκδότη που δε ρισκάρει ούτε στο τόσο προωθώντας έναν καινούργιο λογοτέχνη. Με τη Στέλλα πάλι ταυτίζονται όλες οι γυναίκες που εκπορνεύονται προκειμένου να ζήσουν την οικογένειά τους με τρόπο αποτελεσματικό και άμεσο ζώντας σε ένα ταπεινωτικό τέλμα.
Η κατάληξη του Tristan και το DEAD END που αποφασίζει να δώσει εν βρασμώ ψυχής μοιάζει αντίδραση υπερβολική και προϊόν ανεξέλεγκτου παρορμητισμού ή και μηδενισμού θα έλεγε κανείς κρίνοντας τον ήρωα ακόμα πιο αυστηρά. Ωστόσο, ο κάθε αναγνώστης παραδέχεται ότι αν ο καθένας από εμάς ήταν το ίδιο ιδεαλιστής με τον Tristan, θα ζούσαμε σε μια κοινωνία όπου όλες οι παραπάνω παθογένειες δε θα υπήρχαν αμαυρώνοντας τη μοναδική ευκαιρία που έχουμε όλοι για την ευτυχία: την ίδια τη ΖΩΗ.
Ο Ν.Γ. Λυκομήτρος σε ένα έργο της ύστερης νιότης του όπως λέει και ο ίδιος, πραγματοποιεί το πρώτο του θεατρικό τόλμημα και κάνει ανοιχτή πρόσκληση σε όποιον πιστό σκηνοθέτη να προσέλθει με σκοπό την ενσάρκωσή του στο σανίδι. Καλή επιτυχία λοιπόν και καλή συγγραφική συνέχεια!

Επικοινωνία με το Ν.Γ. Λυκομήτρο στο: damocleanswordoftime@gmail.com

της Μαρίνας Αποστόλου