Θεατρική κριτική
ΜΟΛΙΕΡΟΥ «ΔΟΝ ΖΟΥΑΝ»
Της Μαρίνας Αποστόλου
Δευτέρα 15 Ιουλίου 2019, καλοκαιρινή βραδιά στην πόλη στο
ανοιχτό θέατρο ΑΛΙΚΗ ΒΟΥΓΙΟΥΚΛΑΚΗ των Άνω Βριλησσίων. Εκεί είχαμε τη χαρά να
απολαύσουμε το διαχρονικό έργο «ΔΟΝ
ΖΟΥΑΝ» του Γάλλου συγγραφέα
του 17ου αιώνα Μολιέρου.
Κωμωδία με τραγικό τέλος και διάχυτη φιλοσοφική διάθεση,
σκληρή αμφισβήτηση στα θεία αλλά και προβολή της υποκρισίας ως μέγιστης «αρετής» ζωντανεύει για άλλη μια φορά σε θερινή περιοδεία σε όλη την
Ελλάδα.
Ο Δον Ζουάν, ο νεαρός ακόλαστος εραστής ευγενικής τάξης επιβιώνει
θεατρικά ανά τους αιώνες έχοντας κάνει την παρθενική του εμφάνιση από την πένα
του Ισπανού Τίρσο ντε Μολίνα. Θρασύς, κυνικός και χυδαίος ζει για να εξαπατά
τους άλλους τόσο τις γυναίκες που ερωτεύεται πρόσκαιρα και βαριέται εύκολα με
αποτέλεσμα να τις εγκαταλείπει και να τις εκθέτει όσο και τους δανειστές του
όπως ο Ντιμάνς που δεν εξοφλεί ποτέ. Την ίδια στάση κρατά απέναντι και στον
πατέρα του τον οποίο διόλου σέβεται και κοροϊδεύει υποσχόμενος δήθεν μεταστροφή
προς τον ενάρετο βίο.
Δίπλα του σταθερά ο έμπιστός του Σγαναρέλος, δραματικό
πρόσωπο αμιγώς κωμικό. Τον συνοδεύει διαρκώς υποχρεωμένος να του
συμπαραστέκεται σε κάθε ανήθικη πράξη του, δικαιολογώντας τον σε τρίτους και
υποκρινόμενος και αυτός με τη σειρά του ότι συμφωνεί με τις επιλογές του Δον
Ζουάν. Πιστεύει στο Θεό και δεν παραλείπει να υπενθυμίζει στον κύριό του την
ύπαρξη της θείας δίκης για τις συνειδητές αμαρτίες των αμετανόητων θνητών.
Ταυτόχρονα όμως είναι και πονηρός, ξεγλιστρά σα χέλι όταν τα πράγματα
σκουραίνουν καθώς φοβάται με τα τολμηρά καμώματα του αφεντικού του. Χλευάζει
τους γιατρούς της εποχής του μεταμφιεζόμενος σε ένα τέτοιο και γινόμενος η φωνή
του Μολιέρου. Μένει παρών μέχρι την τραγική κατάληξη του ευγενούς κυρίου ενώ
μονολογεί και λυπάται για τους μισθούς που δεν εισέπραξε ποτέ.
Κύριο θηλυκό θύμα του πρωταγωνιστή είναι η Ελβίρα. Ο Δον
Ζουάν την κλέβει από το μοναστήρι, τη νυμφεύεται εικονικά και την αφήνει στα
κρύα του λουτρού πληγώνοντάς την. Παρόμοια χυδαία συμπεριφορά επιδεικνύει και
με δύο χωριατοπούλες που τον ερωτεύονται για την αρχοντική του όψη.
Παρόλο το ανεκδιήγητο και προκλητικό φέρσιμό του, ο Δον
Ζουάν εμφανίζεται εξαιρετικά γενναίος
όταν σώζει τον αδερφό της Ελβίρας από ληστές. Επίσης, ενώ αρχικά τάζει ένα
χρυσό νόμισμα στο ζητιάνο που συναντά στην ερημιά υπό την προϋπόθεση ο
τελευταίος να βλασφημήσει στο τέλος υποχωρεί και του το προσφέρει χωρίς τη
νοσηρή ικανοποίηση της βλασφημίας.
Ανατριχιαστική μεταφυσική φιγούρα είναι ο Ιππότης τον οποίο
ο Δον Ζουάν έχει σκοτώσει. Συνομιλεί μαζί του και προσκαλεί τον μέχρι τελικής
πτώσης αμετανόητο άρχοντα σε μοιραίο δείπνο παίζοντας έτσι με την προσδοκία των
θεατών.
Ο θίασος αποτελείται από γνωστούς, εμπορικούς, όπως θα
λέγαμε, ηθοποιούς αλλά και από νεότερους στο επάγγελμα συχνά σε διπλή διανομή.
Ο Νίκος Κουρής, που ενσαρκώνει το σκανδαλώδη ρόλο του Δον
Ζουάν, ξεχωρίζει για το πάθος του πάνω στη σκηνή έχοντας αναλάβει το δύσκολο
εγχείρημα ενός ρόλου μεγάλης ερμηνευτικής δυναμικής. Είναι απόλυτα πειστικός,
έχει κυριολεκτικά κατακτήσει το ρόλο του, δε φείδεται ψυχής, η κίνησή του είναι
διακριτά επιμελημένη ενώ δείχνει να ταιριάζει και να αλληλοσυμπληρώνεται
θαυμαστά με το Μάκη Παπαδημητρίου που υποδύεται το Σγαναρέλο. Τα λόγια είναι,
χωρίς υπερβολή, φτωχά για την υπέροχη ερμηνεία του Μάκη Παπαδημητρίου σε ένα
ρόλο εξίσου απαιτητικό και πληθωρικό. Οφείλουμε να παραδεχτούμε ότι ο Παπαδημητρίου
δεν είναι τυχαία αριστούχος της δραματικής σχολής του Εθνικού Θεάτρου ενώ
διαθέτει ένα δικό του προσωπικό υποκριτικό ύφος.
Η Ζέτα Μακρυπούλια που παίζει το ρόλο της Ελβίρας προσπαθεί
να εκφράσει τον εύθραυστο, τρυφερό αλλά και τελικά δυναμικό και αξιοπρεπή
χαρακτήρα της νεαρής καλόγριας.
Οι λοιποί ηθοποιοί που πραγματικά χάρη στα επιτυχημένα
κοστούμια της Παναγιώτας Κοκόρου μας μεταφέρουν στην εποχή της Γαλλίας του Μολιέρου
δε σταματούν λεπτό επί σκηνής υποδυόμενοι μεγαλύτερους ή και μικρότερους σε
μήκος ρόλους όπως κάνει για παράδειγμα η Ηρώ Μπέζου. Και αυτών η κίνηση
ξεχωρίζει, πράγμα για το οποίο εργάστηκαν οι κινησιολόγοι Σεσίλ Μικρούτσικου
και Νικολέττα Καρμίρη.
Τη σκηνοθεσία υπογράφει ο Θέμης Μουμουλίδης ο οποίος
υποστηρίζεται στο επιτυχές έργο του από τη Βίκυ Παναγιωτοπούλου. Αξίζει να
αναφέρουμε ότι είναι η τρίτη φορά που ο Μουμουλίδης σκηνοθετεί το εν λόγω έργο
οπότε ώριμος και έμπειρος πλέον στήνει επί σκηνής ένα τόσο ικανοποιητικό
θεατρικό προϊόν.
Πολύ έξυπνη και χρηστική θα λέγαμε είναι η ιδέα του νερού
μέσα σε συγκεκριμένους χώρους, στοιχείο που μας επιτρέπει να μεταφερθούμε με τη
φαντασία μας στα εξωτερικά σημεία όπου εκτυλίσσονται τα γεγονότα.
Η παράσταση παίζεται χωρίς διάλειμμα γεγονός όμως που διόλου
κουράζει τους θεατές καθώς το κείμενο του Μολιέρου, σε μια λεπτοδουλεμένη
μετάφραση της Παναγιώτας Πανταζή, έχει ταχεία σχεδόν ασθμαίνουσα εξέλιξη.
Τέλος, θα θέλαμε να παρατηρήσουμε, χωρίς αυτό να μειώνει σε
καμιά περίπτωση το αποτέλεσμα, την όχι τόσο επιτυχημένη και εναρμονισμένη με
την εποχή και τα υπόλοιπα δραματικά πρόσωπα, ενδυμασία του Σγαναρέλου.
Στο σύνολό της πρόκειται για μια υψηλής ποιότητας παράσταση
με ένα σημαντικό αριθμό συντελεστών οι οποίοι κοπίασαν για το ανέβασμα ενός κλασικιστικού έργου, πάντα επίκαιρου και κάθε άλλο παρά ξεπερασμένου,
με πλούσια πλοκή, ενός έργου που παρέχει ανεξάντλητα περιθώρια τόσο στο πεδίο
της σκηνοθετικής προσέγγισης όσο και της ερμηνείας των ρόλων-συμβόλων του.
ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ
Σκηνοθεσία: ΘΕΜΗΣ ΜΟΥΜΟΥΛΙΔΗΣ
Μετάφραση: ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ ΠΑΝΤΑΖΗ
Σκηνικό: ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ ΚΟΚΟΡΟΥ
Μουσική: ΝΙΚΟΣ ΠΛΑΤΥΡΑΧΟΣ
Φωτισμοί: ΝΙΚΟΣ ΣΩΤΗΡΟΠΟΥΛΟΣ
Κινησιολογία: ΣΕΣΙΛ ΜΙΚΡΟΥΤΣΙΚΟΥ
Βοηθός σκηνοθέτη: ΒΙΚΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΥ
Βοηθός κινησιολόγου: ΝΙΚΟΛΕΤΤΑ ΚΑΡΜΙΡΗ
Διεύθυνση Παραγωγής: ΝΟΡΑ ΦΑΓΑ
Artwork: ΓΕΩΡΓΙΑ ΑΛΕΒΙΖΑΚΗ
Τους ρόλους ερμηνεύουν:
ΝΙΚΟΣ ΚΟΥΡΗΣ
ΖΕΤΑ ΜΑΚΡΥΠΟΥΛΙΑ
ΜΑΚΗΣ ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΑΡΑΜΠΕΤΣΗΣ
ΗΡΩ ΜΠΕΖΟΥ
ΓΙΑΝΝΗΣ ΣΟΦΟΛΟΓΗΣ
ΜΙΧΑΛΗΣ ΤΙΤΟΠΟΥΛΟΣ
ΙΩΑΝΝΗΣ ΚΑΠΕΛΕΡΗΣ
ΕΛΙΖΑ ΣΚΟΛΙΔΗ
