Σάββατο 29 Δεκεμβρίου 2012

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑΤΟΣ ''ΣΕ ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΠΤΩΣΗ'' ΤΗΣ ΚΑΚΙΑΣ ΞΥΔΗ, ΟΣΕΛΟΤΟΣ 2012


Το βιβλίο ‘’Σε ελεύθερη πτώση’’ είναι το δεύτερο συγγραφικό πόνημα της Κάκιας Ξύδη. Μυθιστόρημα στο είδος όπως και το ‘’Ταξίδι στην ομίχλη’’ πατάει πάνω σε αληθινά βιώματα, αναμνήσεις και εμπειρίες της συγγραφέως, διανθίζεται με στοιχεία μύθου και συμπληρώνεται ή διορθώνεται με τη βοήθεια αγαπημένων της προσώπων.
Πολύ πριν ανοίξουμε το βιβλίο, έχουμε ήδη προαισθανθεί το περιεχόμενό του. Τόσο ο τίτλος, όσο και το εξώφυλλο, μας προϊδεάζουν προσκαλώντας μας να εικάσουμε τι είναι ή τι μπορεί να είναι αυτό για το οποίο θα μας μιλήσει η Κάκια μέσα από τις σελίδες της. Τι εννοούμε λέγοντας ‘’ελεύθερη πτώση’’; Μήπως για ένα λεπτό η εν λόγω έννοια μας παραπέμπει στην επιστήμη της φυσικής; Ελεύθερη πτώση είναι η ευθύγραμμη ομαλά επιταχυνόμενη κίνηση ενός σώματος όταν το αφήσουμε να πέσει από κάποιο ύψος και η μόνη δύναμη που ενεργεί σ’ αυτό είναι το βάρος του, το οποίο θεωρείται σταθερό. Η αντίσταση του αέρα θεωρείται αμελητέα και η ελεύθερη πτώση επακριβώς πραγματοποιείται μόνο στο κενό…
Μόνη δύναμη το βάρος, αμελητέα αντίσταση, κενό… Κάπως έτσι δε νιώθουμε και στη ζωή μας όταν πέφτουμε από κάποιο ύψος, πάμε χαμηλά, χωρίς καμιά αντίσταση, βρισκόμαστε στο κενό, αβοήθητοι, παραδομένοι κι αβέβαιοι για το αν τελικά θα σταματήσει η κάθοδός μας;
Άνω τελεία στον πρώτο μας προβληματισμό. Προβληματισμός δεύτερος. Τι βλέπουμε στο εξώφυλλο; Βλέπουμε μια νέα και όμορφη κοπέλα με φτερά… που κρατάει στα χέρια της μια άλλη πολύ πιο μικρή αλλά ολόιδια με αυτή κοπέλα… Σουρεαλιστική έμπνευση της εικονογράφου ή συμβολική απεικόνιση της σχέσης δύο γυναικών; Μάνας και κόρης ίσως; Νέας γυναίκας που επιθυμεί ένα δικό της παιδί; Η’ νεράιδες βγαλμένες από κάποιο παραμύθι;
Ξεκινάμε την ανάγνωση. Στην πρώτη σελίδα συναντάμε ένα συγκινητικό ποίημα, λιτά αλλά βαθιά συναισθηματικά γραμμένο. Χωρίς καν να αναφέρεται η λέξη ‘’μάνα’’ ή ‘’μαμά’’ όλοι μας καταλαβαίνουμε ότι είναι αφιερωμένο στη μητέρα που δε ζει πια… Ίσως κάπου εκεί, τόσο αρχικά, βουρκώνουμε αλλά συνεχίζουμε. Κεντρικό πρόσωπο του μυθιστορήματος η Βασιλική ή Βάσω ή Βύκη όπως θα δούμε προοδευτικά στο κείμενο. Μια γυναίκα στο πρόσωπο της οποίας οι περισσότερες γυναίκες, στην Ελλάδα τουλάχιστον, θα αναγνωρίσουν πολλά κοινά χαρακτηριστικά και μια γυναίκα με την οποία θα ταυτιστούν σε πολλές φάσεις της ζωής της που περιγράφεται μέσα στο βιβλίο. Ποια γυναίκα αλήθεια δεν έχει κατά βάθος μια σχέση αγάπης και ταυτόχρονου μίσους με τη μητέρα της; Ποιες γυναίκες δε γνώρισαν άλλες λιγότερο άλλες περισσότερο ανάλογα με την εποχή και την περιοχή, το συντηρητισμό, τα ταμπού, τον αυταρχισμό, το ρατσισμό και την καταπίεση από την οικογένειά τους; Πόσες όμως δεν πάλεψαν για ένα καλύτερο μέλλον, για μια διάκριση όπως η ηρωίδα μας, για μια κοινωνική καταξίωση και τέλος, δυστυχώς, πόσες δεν προδόθηκαν, δηλητηριάστηκαν από ψεύτικες υποσχέσεις και εγκατάλειψη πραγματοποιώντας πολλές φορές ελεύθερη πτώση στη ζωή τους;
Πώς είναι η στιγμή που μια γυναίκα χάνει τη μητέρα της; Τουλάχιστον σκληρή. Έστω κι αν αυτή η μητέρα υπήρξε αυταρχική στα πλαίσια της υπερπροστασίας. Έστω κι αν έκανε συστηματικές διακρίσεις ανάμεσα στα φύλα των τριών παιδιών της: των δύο αγοριών και του ενός κοριτσιού της. Μας θυμίζει ίσως κάτι από τον Πρίγκιπα της Παλίρροιας; Θα μπορούσε κανείς να πει ναι, ίσως όχι στην ίδια τραχιά εκδοχή αλλά ναι, ειδικά σε σημεία που το παρελθόν απρόσκλητο πάντα έρχεται να ρίξει την ύπουλη μαχαιριά του στο παρόν. Όσοι έχουν δει την ταινία, αντιλαμβάνονται περισσότερα.
Χωρίς να σκοπεύω να σας κουράσω περισσότερο, θα ήθελα να σταθώ σε δύο ακόμη σημεία: πρώτον στην εξαιρετικότατη τεχνική της Κάκιας η οποία εντυπωσιάζει πραγματικά. Τα γεγονότα εκτυλίσσονται σαν κινηματογραφική ταινία, το πέρα-δώθε στο χρόνο μάς γοητεύει σαν άρωμα μεθυστικό χωρίς καθόλου να μας κάνει να χάνουμε τον ειρμό, ενώ η χρήση ενίοτε του πρώτου κι ενίοτε του τρίτου προσώπου κάθε άλλο παρά μονότονη καθιστούν την αφήγηση και την πλοκή. Το δεύτερο σημείο στο οποίο θα ήθελα να σταθώ είναι το σημειολογικό παιχνίδι της συγγραφέως με τα ονόματα των δύο βασικών ηρωίδων: Δικαίου το επώνυμο της Βασιλικής, δικαστικός στο επάγγελμα που πάντα φρόντιζε να αποδίδει δικαιοσύνη ενώ από την ίδια τη ζωή αδικούνταν συστηματικά και κατάφωρα μέχρι όμως την τελική της δικαίωση και Δωροθέα το όνομα της μαμάς της το οποίο δίδεται στο τέλος στην κόρη της ανιψιάς της, σ’ ένα μωρό που δεν είναι παρά μόνο δώρο στη ζωή αυτών που το αγαπούν.
Στην ελεύθερη πτώση βλέπουμε μια Κάκια Ξύδη που έχει ωριμάσει συγγραφικά. Ο λόγος της είναι ρέων, πυκνός και περιγραφικός και το ύφος της αισθητά εξελιγμένο. Καλή επιτυχία και καλή συνέχεια, Κάκια μου!


Μαρίνα Αποστόλου